مطالعه تاکسونومیک بخش های macrostegia boiss., acanthophyllum & pleiosperma boiss. از جنس acanthophyllum c. a. mey. (caryophyllaceae) در ایران

این پژوهش به بررسی موقعیت تاکسونومیک و پراکنش سه بخش macrostegia, acanthophyllum & pleiosperma از جنس achanthophyllum c. a. mey در ایران می پردازد. جنس achonthophyllum متعلق به خانواده caryophyllaceae و زیر خانواده silenoideae می باشد. این جنس دارای حدود 61 گونه در سراسر جهان و 32 گونه در ایران است. تاکسون های متعلق به این جنس در مناطق خشک، کوه ها، شیب کوه ها و همچنین در مناطق معتدله پراکنش دارند. بر اساس نظر takhtajan جنس acanthophyllum به ناحیه رویشی ایران- توران تعلق دارد. بعضی از گونه های این جنس پراکندگی وسیع دارند و برخی مشخصا" انحصاری منطقه رویشی خاصی هستند. افغانستان با دارا بودن 34 گونه بیشترین تنوع گونه را در جهان دارد. بعد از افغانستان، ایران و ترکمنستان به ترتیب دومین و سومین کشور غنی از گونه های achanthophyllum هستند. در این پژوهش مسافرت هایی به منظور جمع آوری و نیز دسترسی به نمونه های هرباریوم های اصلی کشور صورت پذیرفت. بر اساس منابع و با استفاده از فلورهای موجود 670 نمونه هرباریومی متعلق به هرباریوم موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع تهران، هرباریوم مرکزی دانشکده علوم تهران، هرباریوم پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد، هرباریوم مرکز تحقیقات جنگلها و مراتع اصفهان، هرباریوم گروه زیست شناسی دانشگاه اصفهان، هرباریوم مرکز تحقیقات منابع طبیعی کرمانشاه و هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان مورد بررسی قرار گرفت. تنوعات بین گونه ای و درون گونه ای نمونه ها مشخص گردید. صفات حالت گیاه و ارتفاع آن، پوشش سطح ساقه و برگ، طول انشعابات سال جاری، قطر ساقه، طول و عرض و مقطع برگ، قطر گل آذین، شکل و اندازه برگ های گل آذین، شکل و اندازه برگه ها، شکل و اندازه برگک ها، سطح برگه و برگک، طول کاسه، شکل دندانه کاسه، طول دندانه های کاسه، شکل گلبرگ، پهنای گلبرگ و تعداد تخمک ها در متمایز کردن گونه های این سه بخش موثرند و از همین صفات در تنظیم کلید شناسایی گونه ها استفاده گردید. دامنه ی انتشار تاکسون های متعلق به این سه بخش در ایران، سراتاسر کشور است. در این تحقیق پیشنهادهایی به منظور معرفی پنج مترادف (a. bracteatum = a. gracile = a. leucostegium = a. khuzistanicum و a. glandulosum = a. chloroleucum = a. crassinodum ) و چهار ترکیب جدید (a. bracteatum var. bracteatum ، a. bracteatum var gracile ، a. bracteatum var. pachycephalum و a. bracteatum var. kandaharicum) ارائه گردید.